Cashless festivals: een nieuwe stap naar minder cash?

Wie deze zomer al een festival bezocht, kon er niet omheen: het dalende gebruik van cash. Op veel plekken kan je deze zomer niet meer met contant geld betalen, maar enkel met je bankkaart of met je festivalbandje, dat je ter plekke digitaal oplaadt. Het systeem kent voor- en tegenstanders, maar is hoe dan ook een nieuwe stap in het afnemende gebruik van cash.

In onze steeds digitaler wordende samenleving zijn contante betalingen geleidelijk aan het verdwijnen. Dat merken we niet alleen aan de dagdagelijkse aankopen, maar ook op evenementen en festivals. Cashloze festivals winnen aan populariteit en transformeren de manier waarop we betalen en consumeren. Dat hoeft niet te verbazen, want cashloze festivals passen in de trend van het dalende gebruik van contant geld in onze maatschappij en de daarmee gepaard gaande voordelen, nadelen en uitdagingen.

Sneller en veiliger
Het cashless betalen op festivals is niet aan zijn proefstuk toe deze zomer. Zoals zo vaak wijzen de noordelijke landen ons de weg op het gebied van betaaltrends, met Nederland op kop. Waar enkele Belgische festivals nu voor het eerst op de cashloze kar springen, bestaan er in Nederland festivals die zelfs nooit met papieren bonnetjes hebben gewerkt.

Een cashloze betaalmethode op een festival brengt enkele belangrijke voordelen met zich mee. Het veilig en efficiënt beheren en verwerken van cashstromen gaat namelijk gepaard met hoge investeringen van zowel tijd én middelen. Festivals die, volledig of gedeeltelijk, kiezen voor cash, moeten die ter plekke veilig kunnen verwerken. Het geld moet vervolgens ook veilig weggebracht worden én er moet wisselgeld voorradig zijn. Dat kost uiteraard tijd en middelen.  

Het elimineren van contant geld op festivals zorgt in de eerste plaats voor meer veiligheid voor bezoekers en organisatoren. Geen cash betekent minder kans op diefstal, verlies of fraude. Maar natuurlijk betekent geen cash ook snellere transacties. Wachtrijen of problemen met het krijgen van wisselgeld zijn daarmee verleden tijd.

Al dan niet betalen met de bankkaart
Sommige festivals kiezen ook voor een betaalsysteem waar geen cash of zelfs geen bankkaart aan te pas komt, maar voor een systeem waarbij al het betaalverkeer via het festivalbandje van de bezoekers loopt. Bezoekers moeten dan ter plekke hun bandje, dat voorzien is van een betaalchip, opladen via hun bankapp of aan de daarvoor voorziene betaalterminals. Wie iets te eten of te drinken wil halen, hoeft dan gewoon zijn of haar bandje tegen een betaalterminal te houden.

Nog een stap verder laten festivals de bezoekers ook betalen in een eigen munteenheid. Festivalgangers zetten dan geen euro’s op hun polsbandje, maar wel ‘coins’ of ‘tokens’. Dat is bijvoorbeeld het geval op grote festivals als Rock Werchter, Tomorrowland of Graspop Metal Meeting. Tegenstanders van dit systeem beweren dat festivalganger zo een minder goed idee hebben van wat ze uitgeven, aangezien 1 token op je bandje niet overeen komt met 1 euro. Maar ook hier beroepen festivalorganisaties zich op het efficiëntieargument: door voor een eigen coinsysteem te kiezen, zijn de betalingen aan drank- en eetstanden niet afhankelijk van de connectiviteit van betaalterminals waar je met je bankkaart kunt betalen.

Niet zonder nadelen
Hoewel de keuze voor een cashloze werking belangrijke voordelen met zich meebrengt, is een cashloos festival zeker niet vrij van nadelen. In de eerste plaats is er de fraudegevoeligheid. In dit kader is het belangrijk stil te staan bij de mogelijke risico’s van contactloze betalingen met de kaart, zeker op plaatsen waar duizenden mensen aanwezig zijn. Maar ook de eerste festivals waar bezoekers via hun polsbandje betaalden, verliepen niet zonder incidenten. De zichtbare QR-code op de bandjes bracht namelijk een groot risico op fraude met zich mee.

Een cashloos festival betekent eveneens dat je als organisatie sterk afhankelijk bent van de connectiviteit van de betaalterminals. Als de connectie met het wereldwijde betaalverkeer het begeeft, dan heeft dat grote gevolgen voor het verloop van het festival. In dat geval is en blijft cash een handige back-up.

Ook festivals die kiezen voor een betaalsysteem via polsbandjes blijven afhankelijk van het online betaalverkeer. Om de bandjes te kunnen opladen, moet je een stabiele mobiele internetverbinding kunnen garanderen voor duizenden mensen. Zo doken deze zomer al heel wat verhalen op van festivalgangers die hun transactie niet konden voltooien. In sommige gevallen bleek de transactie achteraf toch voltooid te zijn, waardoor bezoekers verrast waren door het bedrag dat van hun rekening was gegaan. 

Toegankelijkheid
Ongeacht het betaalsysteem op festivals, blijft het belangrijk aandacht te hebben voor de toegankelijkheid. Bij de maatschappelijke trend richting minder cash, stellen we vast dat cash wel nog steeds een belangrijke rol speelt en dus toegankelijk en betaalbaar moet blijven. Hoe de trend van cashless festivals zich verder zal zetten, valt af te wachten, maar het lijkt erop dat we cash meer en meer zullen verlaten. Toch moeten we ook hier aandacht blijven hebben voor de toegankelijkheid van betalingen, want ook dat draagt bij aan de festivalbeleving.