Hoe mag je als consument betalen?

Elke handelaar weet dat klanten van elkaar verschillen. Dat geldt ook voor de manier waarop ze graag betalen. De ene haalt voor elke betaling, hoe klein ook, zijn betaalkaart uit, de andere zweert bij cash. Maar mag je altijd met cash betalen, ongeacht het bedrag, of mag een handelaar dat soms weigeren? Een overzicht.

Cash was lang het betaalmiddel bij uitstek, maar al enige tijd is er een evolutie aan de gang waarbij het gebruik én het aanvaarden van cash door handelaars daalt. De coronacrisis versnelde deze evolutie alleen maar, tot op het punt dat je in heel wat winkels enkel nog elektronisch kan betalen. Toch wil de Belg met cash kunnen blijven betalen, zo blijkt uit een peiling van Testaankoop in juni 2022. Zo heeft niet iedereen altijd de mogelijkheid om elektronisch te betalen, of hebben mensen het gevoel dat ze minder het overzicht bewaren van wat ze uitgeven. 

Vooralsnog is en blijft contant geld een wettelijk betaalmiddel en 45 procent van onze aankopen betalen we ook nog steeds cash. Toch moet je met een aantal praktische regels rekening houden. Zo bestaat er in de eerste plaats een limiet op het totaalbedrag voor contante betalingen. Wanneer je een handelaar met cash betaalt, dan mag hij een maximaal bedrag van 3.000 euro aanvaarden én moet hij het totaalbedrag ook afronden. Het afronden van het totaalbedrag is een wettelijke verplichting. Het is best mogelijk dat dit af en toe in het voordeel van de consument uitvalt, andere keren dan weer niet.

Weigeren van biljetten en munten
De limiet van 3.000 euro is niet het enige wat een contante betaling in de weg kan staan. In bepaalde omstandigheden zal een handelaar geldbiljetten van hoge waarde, zijnde 200 en 500 euro, weigeren. Dat kan bijvoorbeeld wanneer de handelaar in kwestie niet genoeg wisselgeld heeft of omdat de waarde van het aangeboden biljet niet in verhouding staat met het aankoopbedrag. In dat laatste geval spreken we over ‘onevenredigheid’. Hier geldt als regel dat het te betalen bedrag niet minder dan de helft van de waarde van het bankbiljet mag bedragen.

Er zijn ook redenen waarom een handelaar een contante betaling in muntstukken kan weigeren. Dat kan vanaf het moment dat je als klant met meer dan 50 muntstukken wil betalen. Het kopen van een smartphone in muntstukken van 2 euro zal in sommige gevallen dus niet lukken, net als het aankopen van een T-shirt met een biljet van 200 of 500 euro.

Veiligheidsredenen
Er zijn ook externe omstandigheden, die niets met de handelaar of klant te maken hebben, die het weigeren van cash door handelaars rechtvaardigen. Bijvoorbeeld wanneer er sprake is van een uitzonderlijke en tijdelijke veiligheidsbehoefte in de buurt, zoals een plaag van inbraken of overvallen in de onmiddellijke omgeving. Tot slot is er ook nog een heel logische veiligheidsreden waarom een handelaar een cashbetaling kan weigeren, namelijk wanneer hij ernstige redenen heeft om aan te nemen dat de biljetten vals zijn.

Verplichte affichering
Handelaars kunnen ervoor kiezen om via een affiche mee te delen waarom hij cash weigert, maar dan moet hij wel duidelijk vermelden om welke van bovenstaande redenen hij dat doet. Bijvoorbeeld omdat cashbetalingen boven de 3.000 euro niet meer aanvaard worden, net als biljetten van 200 of 500 euro voor bepaalde aankopen. Maar zonder reden een affiche ophangen waarbij hij aangeeft dat hij geen cash aanvaardt - zonder in de uitzonderingsgevallen te vallen - mag niet.